Boqolaal dibadbaxayaal ah oo ka soo horjeeda canshuuraha ayaa gudaha u galay baarlamaanka Kenya, waxaana qeyb ka mid ah dhismaha uu ahaa mid gubtay waxaana la so warinaya in qasaaro badan uu dhashay.
Urur ay ku mideysan yihiin hay’ado u dooda xuquuqda aadanaha oo ay ku jiraan Amnesty International iyo ururka dhaqaatiirta Kenya ayaa sheegay in shan qof la toogtay kadib markii booliska ay toogteen.
Aadan Ducaale ayaa la wadaagay ogaysiis rasmi ah oo dowladeed oo ku saabsan soo daad-gureynta ciidanka, kaasoo sheegay in tallaabadan ay ku timid "si looga jawaabayo xaaladda degdegga ah ee ammaanka ee ay sababeen mudaaharaadyada rabshadaha wata" ee ka socda qaybo ka mid ah dalka.
Mudaaharaadyadu waxay keeneen "burbur iyo jebinta kaabayaasha muhiimka ah",
Weriyaha Aljazeera Malcolm Webb, oo ku sugan caasimadda Kenya, ayaa sheegay in dad badan ay ka guureen xarunta Baarlamaanka Kenya ee bartamaha magaalada, xilli habeenimo ah. Hase ahaatee waxaa uu sheegay in rasaas laga maqlayo meelo kale oo ka mid ah magaalada Nairobi.
"Waddooyinka ku hareeraysan baarlamaanka ayaa si weyn loo nadiifiyey, laakiin waxaa ka buuxay qashin, meel walba waxaa joogey bilayska rabshadaha, iyo booliisku waxay siteen hub kala duwan oo uu ku jiro sunta dadka ka ilmaysiisa oo loo isticmaalay in lagu kala eryo dibad-baxayaasha," ayuu yiri Webb.
Kenya waxay aqbashay barnaamij lacag bixin ah oo ay la gashay Sanduuqa Lacagta Adduunka (IMF) sanadka 2021-ka.
Barnaamijku wuxuu ballan qaaday dib-u-habeyn dhaqaale oo ballaaran, oo ay ku jirto koror xooggan oo dakhli ururin ah oo la gaarsiinayo 25 boqolkiiba wax-soo-saarka guud ee gudaha (GDP) si loo yareeyo culeyska deynta dalka.
Sannadkii xigay, Madaxweyne William Ruto ayaa xukunka qabtay ka dib olole uu ku ololeeyay dadka saboolka ah ee Kenya.
Wixii markaas ka dambeeyay, waxaa dhexda u galay ballanqaadkiisii doorashada iyo qancinta dalabaadka IMF, isagoo ku booriyay dowladda inay jarto hoos u dhaca si ay u hesho dhaqaale dheeraad ah.
Hindise-sharciyeedka 2024-25, dowladda Kenya waxay higsaneysaa inay aruuriso $2.7bn oo canshuur dheeraad ah si loo dhimo hoos u dhaca miisaaniyadda iyo amaahda dowladda.
Deynta guud ee Kenya waxay taagan tahay 68 boqolkiiba GDP, taasoo ka sarreysa 55 boqolkiiba GDP ay ku taliyeen Bangiga Adduunka iyo IMF.
Iyadoo ay la tacaaleyso caqabado dhaqaale oo ba'an iyadoo ay jirto hubanti la'aan ku saabsan awoodda ay u leedahay inay raasumaal ka hesho suuqyada maaliyadeed, Kenya waxay u weecday IMF - taas oo ku boorisay dowladda inay buuxiso yoolalka dakhliga si ay u hesho maalgelin dheeraad ah.
Shuruucda ay IMF ku dejisay dalalka iyo tillaabooyinka dhaqaale ee xiga ee ay qaadeen dawladahooda si ay u daboolaan dalabaadkaas ayaa sababay rabshado dalal dhowr ah, oo ay ku jiraan Argentina, Suriname, iyo Sri Lanka sannadihii la soo dhaafay.
Kenya guud ahaan waa dal ay ka jirto dhibaato dhaqaale. Qiimaha wax walba ayaa kor u kacay, laakiin waxa aan kor u qaadin waa mushaharka ay dadku qaadanayaan Markaa dawladdu waxay kordhisay cashuuraha dhowrkii sano ee la soo dhaafay.
dawladda Kenya ma jirto qorshe kale marka laga reebo kordhinta cashuuraha. Kenya ma laha hanti shidaal ama macdan ah, sida dheemanka oo kale.
Inta badan Kenyaanka marka aad la hadasho kuma kalsoona siyaasiyiintooda. Waxa ay ogaadaan in siyaasiyiintu ay hal shay ku sheegaan meel fagaare ah marka cadaadis la saaro, laakiin marka ay xaqiiqadu timaado, waxay sameeyaan wax ka soo horjeeda.
0 Comments